Actielijn 5.
Mentale gezondheid
Actielijn 5, Mentale gezondheid, richt zich op het volledige spectrum van mentale gezondheid, van universele preventie tot cruciale en verplichte zorg met de focus op demedicaliseren, normaliseren en collectiveren.
Met de mentale gezondheid van veel inwoners gaat het niet goed. Zo is de mentale gezondheid van onze jongeren de laatste jaren verslechterd. Deze verslechtering vond plaats in een periode waarin Nederland door de aanhoudende pandemie te maken had met diverse corona maatregelen, zoals schoolsluitingen en lockdowns. Bij oudere leeftijdsgroepen zien we vaak eenzaamheid die leidt tot minder mentale veerkracht. Voor de groep die in de productieve levensfase zit, is het steeds belastend om op alle fronten aan de eisen en verwachtingen van de samenleving te voldoen: loopbaan, gezin, eigen ontwikkeling, zorgen voor elkaar. Voor de inwoners met een lagere sociaaleconomische positie is de onzekere financiële situatie en het risico om in geldproblemen te raken vaak belastend.
Deze oorzaken laten zien dat we de aanpak vooral ook moeten zoeken buiten het zorg- en welzijnsdomein. De meeste gezondheidswinst bereiken we immers door het bieden van bestaanszekerheid met passend werk, een veilig huis en financiële middelen voor de basisbehoeften, plus een gezonde leefomgeving en gezond gedrag. In verband met de grote problematiek rondom de mentale gezondheid van veel Groningers hebben we een apart regioplan Mentale gezondheid opgesteld. Dit regioplan ‘Mentale gezondheid is een zaak van alle Groningers’ is hier terug te vinden.
Voor de mentale gezondheid van alle Groningers ambiëren we een gezonde balans tussen eigen weerbaarheid en professionele hulp om deze weerbaarheid te ondersteunen. Met alle Groningers bedoelen we iedereen: alle inwoners van de provincie Groningen, individuen, vrienden, buren, klasgenoten, families, buren, wijken, dorpen en steden, ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, professionals, zorgvragers en zorggevers, organisaties, managers, bestuurders en financiers van en in Zorg en Welzijn, verenigd in het netwerk Gezond Groningen.
We zijn ervan overtuigd dat we de grote opgave die we op het gebied van mentale gezondheid in Groningen hebben niet oplossen door de match tussen de vraag en het bestaande aanbod te optimaliseren, maar door in gezamenlijkheid een ander antwoord te vinden op de vraag van de Groninger die vastloopt.
Wanneer iemand vastloopt, moet er een omgeving zijn waarin het zoeken naar betekenis en het vinden van mogelijkheden en oplossingen om de eigen weerbaarheid te vergroten worden ondersteund. We vinden het belangrijk dat de aanwezige krachten en talenten van de Groningers actiever en zichtbaar worden gesteund, met meer onderlinge verbondenheid. Zodat die Groninger de juiste hulp kan vinden, met de juiste mensen, zo snel als nodig en op een voor de betrokkene juiste manier en plek.
Mentale ziekten kennen diverse oorzaken. Niet alle mentale problemen zijn te voorkomen, sommige mensen zijn genetisch kwetsbaar, hebben te maken met (somatische) comorbiditeit of hebben een verleden van negatieve jeugdervaringen. Voor wie om welke reden dan ook echt vastloopt moet GGZ toegankelijk en beschikbaar blijven. Maar, niet iedere vraag is een zorgvraag en professionele ondersteuning van een huisarts of een GGZ-specialist is dan ook niet altijd het beste antwoord.
We willen mentale gezondheid meer collectief benaderen, normaliseren en, waar dat kan, demedicaliseren. Belangrijke waarden zijn gelijkwaardigheid, openheid en verantwoordelijkheid. De uitdaging is samen te onderzoeken hoe (weer) een betekenisvol leven te (blijven) leiden vanuit de eigen kracht en regie.
Onze strategie bestaat uit drie onderdelen:
1. Verbeteren algehele mentale gezondheid van de Groningers;
2. Verbeteren van de weerbaarheid en het omgaan met stress;
3. Zoveel mogelijk integraal en domeinoverstijgend werken.
Hiervoor werken we aan:
a. Meer geluk en gezondheid voor Groningers met psychische kwetsbaarheid;
b. Meer werkplezier in het Groningse ecosysteem voor mentale gezondheid en een gezonde arbeidsmarkt;
c. Het juiste aanbod op de juiste plek en op het juiste moment;
d. Minder instroom in specialistische GGZ;
e. Meer heel vroege inzet op weerbaarheid en positieve gezondheid;
f. Meer inzet van ervaringsdeskundigheid;
g. Randvoorwaarden: een passende governance en voldoende financiering.
Het platform Mentaal gezond Groningen, de ketenaanpak Welzijn op recept en de regionale taskforce wachttijden zijn onderdeel van actielijn 5.
Vier programma’s
Binnen de actielijn ‘mentale gezondheidszorg’ kennen we vier programma’s.
-
Platform Mentaal Gezond Groningen
Het platform ‘Mentaal Gezond Groningen’ richt zicht op het voorkomen van mentale problematiek bij bewoners in de provincie Groningen. Met dit platform verbinden ze betrokkenen, professionals en hulpaanbod met elkaar. Daarom is Mentaal Gezond Groningen het programma waarin we de opbrengsten en activiteiten van het Meerjarenprogramma voor personen met psychische kwetsbaarheid of handicap in 2024, kunnen laten landen. Daarmee zijn de resultaten van de preventiecoalitie na afloop van de subsidieperiode geborgd.
Mentaal Gezond Groningen kent een eigen programma organisatie. Ymke van der Wal is regionaal trekker (project manager) van ‘Mentaal Gezond Groningen’.
Meer informatie -
Grip op onbegrip
Een stijging van levensdelicten en bijna levensdelicten wordt gelinkt aan onbegrepen gedrag. Ondanks inspanningen en samenwerking blijft het risico op ernstig gedrag onder de radar. Het project “Grip op onbegrip” streeft ernaar deze risico’s eerder te herkennen en te voorkomen.
Meer informatie -
Ketenaanpak ‘Welzijn op Recept’
Welzijn op Recept is een alternatief voor mensen met psychosociale klachten. Bij Welzijn op Recept verwijst de huisarts deze patiënten digitaal door naar een welzijnscoach. Op deze manier kan de huisarts nu ook digitaal naar een welzijnsorganisatie verwijzen via Zorgdomein. Klachten als vermoeidheid, pijn in de nek, maar ook stress, angst en somberheid hebben lang niet altijd een medische oorzaak. Vaak spelen onderliggende sociaal maatschappelijke problemen een rol, zoals overlijden van een partner, verlies van werk of eenzaamheid. De interventie is dus bedoeld voor mensen met lichte psychosociale klachten, waar (meestal) geen medische oorzaak aan ten grondslag ligt, maar vaak een onderliggend sociaal maatschappelijk probleem.
Regionale samenwerking tussen medisch en sociaal domein
Regionale huisartsenorganisatie DokNoord, alle tien gemeenten, tien welzijnsorganisaties en zorgverzekeraar Menzis hebben Welzijn op Recept opgezet in onze regio. Met elkaar hebben deze partijen samenwerkingsafspraken vastgelegd. Daarmee is een sterk fundament gelegd voor de verbinding tussen het medisch en sociaal domein binnen Gezond Groningen.Veel huisartsenpraktijken hebben zich tot nu toe al aangemeld voor de interventie. Ook zijn er Webinars aangeboden en is er een toolbox met praktische informatie ontwikkeld, om huisartsen en welzijnsorganisaties op weg te helpen met Welzijn op Recept.
Kartrekkers
Roelinda Bos van regionale huisartsenorganisatie DokNoord en Monique Eissens van Tintengroep zijn de regionale trekkers van deze ketenaanpak.
Meer informatie -
Regionale taskforce wachttijden GGZ
De GGZ kent een versnipperd landschap; van grote zorgaanbieders tot kleine zelfstandige zorgaanbieders. Hierdoor zijn de belangen voor een groot deel anders, maar de gemene deler is de urgentie om de wachttijden in de regio naar beneden te krijgen. Dit is een probleem dat we met elkaar in de hele zorgketen zullen moeten gaan oppakken:
– Hoe voorkomen we dat minder inwoners instromen in de GGZ, welke preventieve maatregelen kunnen we met elkaar oppakken. Hier ligt een sterke verbinding met het Platform Mentaal Gezond Groningen;
Meer informatie
– Hoe zorgen we dat inwoners met een hulpvraag op de juiste plek geholpen worden. Hoe; versterken we de verbinding tussen de huisartsen, GGZ en het sociaal domein;
– Hoe kunnen we de zorgprofessionals beter verdelen en kennis met elkaar delen en
– Hoe borgen we een efficiënte doorstroom door de hele zorgketen.