Wat als we allemaal wat eerder aan de bel trekken

Zorg goed voor jezelf en trek op tijd aan de bel.

Zorg goed voor jezelf en trek op tijd aan de bel.
Hylkje Wouda-de Jong is sinds 2006 mantelzorger. Ze brengt elke ochtend de krant rond in de wijk, fietst om fit te blijven en zorgt voor haar man Evert. Hylkje is 72 jaar en al bijna twintig jaar mantelzorger. Haar verhaal is er een van positief in het leven staan, iets wat ze van haar ouders heeft meegekregen, en van genieten van de kleine dingen. Ze heeft flink wat tegenslagen gekend, maar optimisme houdt haar op de been.

Wie bent u en hoe begon uw mantelzorg?
“Ik ben Hylkje Wouda-de Jong. Ik zorg sinds 2006 voor mijn man, Evert. Hij kreeg een nieuwe heup en aanvankelijk ging het goed, maar toen raakte hij besmet met een ziekenhuisbacterie. Vanaf dat moment ging het bergafwaarts. Hij viel flink af, van 85 naar 60 kilo. Het duurde bijna een jaar voordat ze doorhadden wat er aan de hand was. Hij bleek ook slaapapneu te hebben, met zuurstoftekort in de nacht. Van het ene leed rolden we in het andere. Uiteindelijk is hij nooit meer echt hersteld van die ziekenhuisbacterie en zorg ik nu dagelijks voor hem.”

Hoe ziet het mantelzorgen er dan uit?
“Elke dag begin ik met het douchen en aankleden van Evert. Hij doet wel wat zelf, maar bijvoorbeeld geen sokken of onderbroek. Hij heeft slecht zicht, dus ik regel de medicatie, breng hem naar de fysio of we gaan samen lekker vissen. Autorijden lukt hem niet meer, hij is daarom afhankelijk van mij. Hij heeft last van een snel dalende bloeddruk en valt dan zomaar om. Daarom is het fijn dat ik bij hem kan zijn. Thuiszorg kon erbij komen, maar vaak deed ik het liever zelf.”

Hoe blijft u zelf in balans?
“Elke ochtend sta ik vroeg op en breng ik de kranten rond. Dat is mijn moment van de dag, weer of geen weer. Ik vind het heerlijk om te fietsen en lekker op die manier bezig te zijn. Het houdt me fit en mentaal gezond. Daarna help ik Evert om zijn dag te starten. De hele dag binnen zitten is niets voor mij. Ik moet eropuit en in beweging zijn. Zo fiets ik ook regelmatig even naar Leek heen en weer. Fit blijven is belangrijk. Ook ben ik gastvrouw bij Voetbalvereniging Westerkwartier. Dat is ook supergezellig en ik ontmoet allerlei mensen. En ik zit ook nog in de organisatie van het Buurtbakkie. Elke maandagmorgen hebben we een inloop koffiemorgen voor ouderen en mensen zonder werk. Zo blijf je actief. Waar ik ook veel energie uit haal, zijn mijn kinderen en kleinkinderen. Ik ben bekaf als de kleinkinderen naar huis gaan, maar het geeft me ook weer energie. Dat is toch fantastisch? De jongste is twee, de oudste achttien. Als het met hen goed gaat, gaat het met mij ook goed.”

Heeft u ondersteuning als mantelzorger?
“Niet veel, nee. Je krijgt een mantelzorgcompliment van 50 euro per jaar, dat is aardig. De Schans organiseert via de gemeente Westerkwartier soms een verwenavond voor mantelzorgers, met massages, voetbaden en de kans om andere mantelzorgers te ontmoeten. Heel waardevol. Je hoort dan hoe anderen ermee omgaan. Dat kan soms wel eens opluchten, om even met elkaar te spreken. Eén vrouw zei laatst bijvoorbeeld: ‘Als ik het niet meer zie zitten, ga ik onkruid wieden.’ Samen moet je er wat van maken.”

Hoe weet u of u zelf niet overbelast raakt?
“Dat merk je soms niet eens direct zelf. Daarom is de test via mantelzorg.nl een hele goede om inzicht te krijgen of je overbelast bent. Ik heb aan de test meegewerkt samen met andere mantelzorgers en artsen. Toen ik de test zelf deed, stond ik duidelijk in het rood: te veel hooi op mijn vork. Zeker in de periodes dat Evert moest worden opgenomen of net thuiskwam uit het ziekenhuis. Je bent dan continu aan het rennen. Ik was op een gegeven moment zó moe dat ik ’s ochtends gewoon bleef zitten. Nergens zin in. Maar ik heb mezelf bij elkaar geraapt. Nu voel ik me weer sterker.”

Wat heeft u toen gedaan?
“Goed voor jezelf blijven zorgen, en ik heb hulp gevraagd. Je moet niet denken dat je alles alleen moet doen. Bij ons in de gemeente heb je daar bijvoorbeeld De Schans voor, dat is een partij die helpt bij dit soort vraagstukken. Ook praat ik met anderen als het me even te veel wordt, bijvoorbeeld met mijn kinderen. Die wonen om de hoek en staan altijd voor ons klaar. Rust nemen is ook belangrijk, en niks overhaasten. Iedereen doet het op z’n eigen manier. Laat vooral ook de boel de boel als het nodig is. Dan zijn de ramen maar even niet gewassen of een wasje niet gedraaid. Dan is dat maar even zo. Blijf genieten van de kleine dingen. Zoals de kleinkinderen, samen vissen of mijn krantenwijk. We zitten vaak in de achtertuin. Dan denk ik: wat wil je nog meer? Geluk zit niet in geld, maar in hoe je je voelt. Mijn ouders waren altijd positief, dat heb ik van hen meegekregen. Optimisme trekt je erdoor.”

Tot slot: uw motto?
“Geniet van elke dag die je hebt. Stel niets uit. Als je iets leuks kunt doen, doe het dan ook. Het leven is kostbaar. Ik heb meerdere tegenslagen gekend, zoals mijn broer die we verloren zijn aan corona. Dat heeft er bij mij diep ingehakt. Daarom zeg ik: doe wat je kunt, zolang het nog kan.”

Hylkjes tips voor mantelzorgers:

• Vraag op tijd hulp aan.
  Denk niet dat je alles alleen hoeft te doen. Organisaties zoals De Schans en de gemeente kunnen ondersteuning bieden.
• Gebruik een test om inzicht te krijgen in je belasting.
  Bijvoorbeeld via mantelzorg.nl. Daar kun je een test doen om te zien of je overbelast bent als mantelzorger.
• Doe dingen in je eigen tempo.
  Rustig aan, niet alles snel tussendoor willen doen, maar op je eigen tempo. Neem er de tijd voor.
• Zorg voor rustmomenten.
  Pak regelmatig tijd voor jezelf. Gun jezelf pauze.
• Praat met anderen over hoe het gaat.
  Dat lucht op en helpt relativeren. Mantelzorgbijeenkomsten kunnen hierbij helpen.
• Zorg goed voor jezelf.
  Beweeg, ga naar buiten, doe dingen waar je energie van krijgt. Slaap en eet goed.