Terugblik LEGrO symposium

Met de systeembril op naar een gezonder Groningen

Samen zijn we op de goede weg naar een gezondere leefomgeving voor iedereen. Dat is de boodschap die centraal stond bij het LEGrO (Leernetwerk Gezonde Leefomgeving Groningen) symposium dat afgelopen week werd georganiseerd in het House of Connections door Gezond Groningen en de Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH).

Iedereen heeft een rol in het verbeteren van de gezonde leefomgeving, van beleidsmaker tot bewonersinitiatief en van onderzoeker tot zorgmedewerker. Door samen te werken kunnen complexe problemen worden aangepakt met als missie meer gezonde jaren voor iedereen.

Dat deze missie aansloeg bij de bezoekers bleek al voor de start van het symposium. Het diverse gezelschap was al enthousiast aan het netwerken voordat dagvoorzitter Jetse Goris het symposium aftrapte. Ook op het praktijkplein werden de stands met inspirerende voorbeelden, zoals de Gezonde Huiskamer en het Gronings Feestmaal, goed bezocht.

De wethouder volksgezondheid van de gemeente Groningen, Manouska Molema, opende vervolgens het symposium waarin we terugblikten op de afgelopen vier jaar LEGrO en we vooruitkijken door samen nieuwe oplossingen te bedenken. ‘Door samen te werken verkleinen we de gezondheidsverschillen. Niet alleen vandaag, maar het hele jaar door.’

Terugblikken
Projectleider Daphne Wiebing introduceerde het door ZonMw gefinancierde LEGrO-project, waarin veel werelden bij elkaar zijn gebracht, wat heeft geleid tot ruimte voor gesprek, verbinding, experimenteren en samen leren. Een greep uit de praktische uitkomsten van de afgelopen vier jaar werd vervolgens aan het publiek gepresenteerd. Zo liet Nynke Smidt, universitair hoofddocent Epidemiologie bij het UMCG, de uitkomsten betreffende onze voedselomgeving zien. Van world cafés en whitepapers, tot een meetinstrument om de voedselomgevingscore te bepalen en een whitepaper met daarin aandacht hoe het recht onze voedselomgeving kan sturen.

Ook op lokale schaal zijn er de afgelopen jaren stappen gemaakt. Zo gaf Jeannette Nijkamp, lector Gezonde Stad bij de Hanze, het voorbeeld van een skatepark in de gemeente Veendam dat samen met de gebruikers van het sportpark is ontworpen. En Fennie Munneke, gezondheidsbevorderaar Beleid en Advies Publieke Gezondheid bij GGD Groningen, presenteerde de inzichten van het onderzoek onder jongeren over rook- en vapegedrag. Hiermee hebben ze een blauwdruk ontwikkeld voor een rookvrije omgeving die wél bij jongeren kan aanslaan.

Deze en andere producten van het LEGrO project zullen de komende weken op de Gezond Groningen website verschijnen.

Vooruitkijken
Er werd niet alleen teruggeblikt, maar ook gekeken naar hoe we de leefomgeving nu en in de toekomst kunnen verbeteren. Frank van Lenthe, hoogleraar sociale epidemiologie bij het Erasmus MC Rotterdam, legde hierbij de nadruk op systeemdenken. ‘Je focussen op kleine delen is makkelijk, maar heeft weinig impact. Je moet je focussen op het geheel en hoe alle factoren samenhangen, dan maak je grote impact. Het geheel is immers meer dan de som der delen.’

Coosje Dijkstra, voedingswetenschapper en universitair docent bij het Amsterdam UMC, bouwde voort op de systeem blik van Lenthe. Ze ontwikkelde zes processtappen om complexe problemen aan te pakken. Hiermee kan je problemen met onduidelijke oorzaken en gevolgen aanpakken door je te richten op de onderliggende overtuigingen in plaats van de gebeurtenissen zelf. ‘Dit kost veel tijd,’ zegt ze, ‘maar zodra je de systeembril opzet, kun je hem eigenlijk niet meer afzetten.’ Daar voegt ze aan toe dat dit ook een hele leuke en uitdagende manier is om naar problemen te kijken.

Van elkaar leren
Om meer te leren over specifieke elementen van een gezonde leefomgeving waren er acht verschillende hands-on workshops. Hierbij werden er inzichten gedeeld en was er volop ruimte om met elkaar in gesprek te gaan over nieuwe ideeën voor oplossingen. Zo ging het bij de rookvrije omgeving workshop over het aansluiten bij de leefwereld van jongeren. Bij de workshop over voedselomgeving over de lastige keuzes van het kantineaanbod op scholen. Vanuit de diverse achtergronden van het publiek kwamen verschillende factoren en ideeën naar boven, wat nogmaals het belang van samenwerken bij deze complexe vraagstukken benadrukte.

Na de enerverende workshops, was het tijd voor een paneldiscussie die op energieke wijze door dagvoorzitter Jetse Goris werd geleid. De panelleden gingen in gesprek over de inrichting van een gezondere leefomgeving en hoe je die kan creëren met de hulp van bewoners en beleid. ‘Wees nieuwsgierig naar inwoners en wat er speelt in de leefomgeving’, gaf panellid Kirsten van Spronsen aan. Daar hoort ook het communiceren op een passende manier bij, dus soms gewoon via WhatsApp in plaats van een formele uitnodiging op het gemeentehuis.

In de slotlezing van Marieke Zwaving, concernadviseur strategie bij gemeente Groningen, werd er tevreden gereflecteerd op een geslaagde middag vol nieuwe inzichten en bijgetankte motivatie om volop door te gaan met de koers van het LEGrO project.

Tekst geschreven door Cecile Bruil
Fotografie door Katharina Spatscheck